BAŞKURDİSTAN CUMHURİYETİ
Başkurtistan ya da Başkurdistan
ya da resmî adıyla Başkurtistan
Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu'na
bağlı federe bir Türk cumhuriyetidir. 11 Ekim
1991
tarihinde özerkliğine kavuşmuştur.
Başkurtların ana dili olan Başkurtça,
Tatarca'ya
yakın olup hemen hemen bu Türkî dille aynıdır. Başkurtların % 68'i Özerk
Başkurdistan'da yaşamakta olup, geriye kalan % 32'si Ural bölgesindedir.
Başkurtlar daha çok kentsel yörelerde değil kırsal bölgelerde yerleşiktirler.
Başkurt halkının yaşamında Mitolojinin ve destanların ayrı bir yeri
bulunmakladır. Başkurdistan'ın dışında, Başkurtlar, Kazakistan,
Türkmenistan, Özbekistan,
Tacikistan,
Kırgızistan, Ukrayna
ve Rusya
Federasyonu'nun diğer bölgelerinde
yaşamaktadırlar. Ülke Asya ile Avrupa'nın birleştiği bölgedir.
Başkurtistan Özerk Cumhuriyeti Güney
Urallar'dan batıya doğru, Belaya ve Kama nehirlerine kadar uzanır. 1552'de Kazan Hanlığı'nın yıkılmasından sonra Başkurtlar ve Tatarlar
Ruslara karşı birlikte ayaklanmış ancak, XVIII. yy.'ın sonlarında Rus egemenliğine girmek zorunda kalmışlardır. Başkurtlar
Tatarlarla iç içe yaşamışlardır. Başkurt’ça
daha çok konuşma dilinde kullanılmıştır. 1926'da ise ilk Başkurt'ça
kitap yayınlanmıştır. Etnik yapı olarak Tatarlara yakındırlar. İlk kez 1919'da SSCB içinde Başkurt SSC kurulmuştur.
1552’de Kazan Hanlığı’nın yıkılmasından
sonra Tatar ve Başkurt Türk boyları müşterek düşmanları Ruslara karşı birlikte
ayaklanmışlardı. Başkurtların daha yoğun olduğu bölgelerde ayaklanmalar XVIII.
Yüzyılın sonlarına kadar sürmüş olup, en büyük ayaklanma 1774’te vukuu bulmuştu. Fakat sonunda
güçsüz düşen Başkurtlar da Rus hakimiyetine boyun eğmek zorunda kaldılar.
Başka bir ifade ile Müslüman Başkurt-Tatarlar, Hıristiyan Rusların hakimiyetini
büyük karşı koymalardan ve büyük kayıplardan sonra kabul etmek zorunda
kaldılar.
Şubat 1917 İhtilali patlak vererek
değişik siyasî ve milli güçler etkinliklerini artırdığı dönemde Ahmet Zeki
Velidi liderliğindeki Başkurtlar, Tatar aydınlarının kültürel milli muhtariyet
tezine karşı çıkarak, tek başlarına “Küçük Başkurdistan” kurma faaliyetlerine giriştiler.
Özerklik yolunda yapılan bütün mücadeleler sonucu 23 Mart 1919’da RSFSC’ye
dahil olarak kurulan Başkurt Muhtar Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin (MSSC)
başkenti Ufa olmuştur.
Başkurdistan Cumhuriyeti Bayrağı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder